Duurzame golfbaan heeft de toekomst

GEO-certificering voor Bergvliet!

Al vanaf de start van Golfbaan Landgoed Bergvliet, nu zeven jaar geleden, is het ‘verder ontwikkelen’ van de baan steeds een belangrijk punt van aandacht geweest. Anno 2014 mag beheer op en rondom de golfbaan een GEO-certificering op haar naam schrijven. Een onafhankelijk bewijs van duurzaamheid, wat niet alleen een positieve bijdrage levert aan mens, plant en dier maar ook een investering is in kostenbesparing en een duurzaam golfimago. Een win-winsituatie dus!

Over de duurzame ambities en vooruitstrevendheid van de golfbaan spraken we met directeur Paul Wesel, GEO-adviseur Guido Hamelink van NLadviseurs en golfbaanarchitect Michiel van der Vaart van Jol Golf Design, de ontwerper van Golfbaan Landgoed Bergvliet.
“De eerste twee jaar waren we natuurlijk volop bezig met het opzetten van de golfbaan, om ons in de golfwereld op de kaart te zetten”, steekt Paul van wal. “Daarna zijn we doorlopend kritisch gaan kijken hoe we de golfbaan, en in het verlengde daarvan natuurlijk de accommodatie, verder konden ontwikkelen. Wij hebben altijd de ambitie gehad om onze baan op een hoger niveau te tillen. Duurzaamheid speelt daarin een belangrijke rol. En,” zo benadrukt hij, “was ook altijd een wens van ons.” Waarop architect Michiel instemmend knikt: “Paul voelde de combinatie GEO-certificering en upgraden feilloos aan. Ik noem het met een mooi woord revitalisering.”
Om jezelf echter een duurzame golf te mogen noemen, moet je eerst voldoen aan de strenge eisen van het GEO-certificaat. Een traject dat Bergvliet een jaar geleden is ingegaan.
Paul: “We hebben eerst een baananalyse uitgevoerd om te kijken: wat staat er nu, wat was oorspronkelijk de bedoeling en waarom zijn er afwijkingen? Wat dat betreft bleven de eerste negen holes achter bij de tweede negen. Dat laatste gebied had zich volwassener ontwikkeld. Dat heeft er ook mee te maken dat het eerste gebied zich beter leent om verschraling toe te passen. Op dit moment, en we leven nu eind februari, is bijna 70% van de gewenste aanpassingen in enkele maanden gerealiseerd. We hebben op een aantal plaatsen planten vervangen en planten geclusterd.” “In aanvulling op Paul…”, haakt Guido van NLadviseurs in, “Ontwikkelingen gaan nooit zoals je het verwacht. Sommigen planten groeien wel, andere weer niet. Het is nu eenmaal een dynamisch proces.”
NLadviseurs combineert deskundigheid in natuurbeheer met gespecialiseerde kennis over specifieke vraagstukken van golfterreinen. Guido: “Dat mondt uit in producten en diensten die blijvend onderscheidend en ondersteunend zijn. We kijken hierbij verder dan ons eigen vakgebied en slaan de brug naar technische uitvoering, architectonisch kader en wet- en regelgeving. Dat vraagt wel om creativiteit”, zo stelt hij met een glimlach. “We voorzien de wens, de behoefte van de golfbaan van een passende oplossing en dat kan soms een onverwachte oplossing zijn als de situatie daarom vraagt. We zijn pas tevreden als het terrein zich ontwikkelt in de richting van de (gebieds)visie die we gezamenlijk hebben opgesteld. Wij kijken als adviseur altijd naar de natuurlijke potentie in een landschap. Die stap hebben we ook voor Bergvliet nu kunnen maken. We hebben de kracht van het landschap benut om de beoogde uitstraling te krijgen. Dit heeft parallel gelopen met de GEO-certificering. Dat GEO-traject zijn we begonnen met een 0-meting. Dan ga je kijken naar zaken als waar groeien bomen goed en waar heide? Waar zijn beschermde planten en dieren. En hoe kunnen we dit alles benadrukken?”
Golfbaanarchitect Michiel beaamt: “Je bouwt uiteindelijk een landschap met levende organismen. En je hoopt dat het zich ontwikkelt zoals je dat voor ogen hebt. Bij een groeiproces kun je echter nooit stil blijven zitten. Dat is continu onderhevig aan verandering. Het is een hele speciale dynamiek.
“Of er veel van uitgekomen is van wat ik met de golfbaan die ik jaren geleden getekend heb voor ogen had?”, overpeinst Michiel Pauls vraag aan hem. “Ja!”, klinkt het volmondig. “Golftechnisch is er niets dat ik zou willen veranderen. Esthetisch is er nog wel verbetering mogelijk.” Waar Paul gelijk beeld bij heeft: “Dat verschil zie en voel je vooral in de winter, aan de textuur en kleur, aan het groot en open veld.”

Elk seizoen zijn eigen kleur
Michiel: “Wat heel duidelijk is veranderd nu de aanpassingen zijn doorgevoerd, is de eerste 40 tot 60 meter vanaf de tee: het beeld vanaf het afslagpunt dat je ziet. Het is een gebied dat niet echt in het spel zit maar dat je als speler toch 50, 60% visueel in je opneemt. Door daar textuur en kleurcontrasten aan te brengen, ontstaat er een heel andere beleving. Daar zijn stukken verschraald door wit zand. Het heeft ook een heel andere vegetatie. De wens is om daar de heide eruit te krijgen. Dan praat je over een duur van 3 tot 5 jaar voor het effect zichtbaar is.” Guido: “Dat is ook niet erg. In de winter heb je al het contrast van bruin en groen. Het spannender maken van het maaiveld is nu het belangrijkste.”
Michiel: “Het is wel een goede zaak geweest om ons als architect al te benaderen bij de opstart van het GEO-traject. Zo hebben we nu de aanpassingen die nodig zijn voor de GEO-certificering gelijk in dit traject kunnen meenemen. Dat is veel efficiënter. Anders was zo’n traject twee keer nodig geweest.”

Waarom een GEO-certificering?
Guido: “De GEO-certificering is een bewijs dat je als golfbaan je terrein sectorbreed duurzaam beheert. Dat heeft betrekking op de baan maar ook op het energieverbruik in Paviljoen en de herkomst van de voedingsproducten in de horeca. Maar ook dat je bijvoorbeeld goed nadenkt over je bemestings- en waterverbruik. Als organisatie laat je zien dat je met al die zaken verantwoord omgaat. En dat je daar transparant in bent. Op de website van GEO kunnen andere golfbanen die zo’n certificering ambiëren een deel van je certificaat inzien en zo ideëen opdoen.

De natuur is uiteraard een belangrijk aandachtspunt. Dat daar door de certificering nóg meer aandacht aan wordt besteed, vinden de drie heren een mooie zaak. Maar om de natuur gewoon zijn gang te laten gaan, zoals uit het gesprek van Paul met Natuurmonumenten bleek, gaat de gesprekspartners iets te ver. Guido: “Je moet groen natuurlijk wel onderhouden en beheren anders wordt het bos.” “Het blijft natuurlijk wel een golfbaan”, vult Michiel aan. “Wat dat betreft verdedig ik als architect de belangen van de golfer en praat ik liever over een ‘narratief landschap’. Van de 63 hectare grond van Bergvliet is een derde deel ingeruimd voor de golfer, dus er blijft nog genoeg ruimte over om de natuur tot zijn recht te laten komen.” Guido: “De vergroting van de natuurwaarde in vergelijking tot akkerland is al giga. Maar inderdaad, de natuur is ondersteunend voor het golfspel. Dus ook ik als adviseur kan niet een te rigoreuze keuze maken in het voordeel van de natuur.”
Michiel: “Uiteindelijk moet de baan fotogenieker worden en een glimlach op het gezicht toveren bij de golfers en gasten. En nu met de revitalisering van de eerste 9 holes wordt het nóg fotogenieker. Ook de hele grote bunker op hole 3 is een echte eyecatcher!”

Alles vers en ambachtelijk
Daarnaast is Bergvliet goed bezig op het gebied van kostenbesparing. Paul: “Op het waterverbruik van de douches kunnen we nog besparen. Verder zijn we alert op een verantwoord gebruik van de verwarming en het wel of niet laten branden van verlichting”, waarna hij vanzelf op de kerstboomverlichting uitkomt. “Dat zijn allemaal led-lampjes, dus dat is al energiezuinig”, verzekert hij. “Qua inkoop van producten zijn we van begin af aan al bewust bezig. Uiteraard letten we daar nu nóg meer op. We kopen alles vers in bij lokale leveranciers en kijken ook waar zij hun producten inkopen. Onze slager/traiteur heeft bijvoorbeeld zijn eigen vee in de Ardennen. De vis die wij hier bereiden is duurzaam gevangen, volgens MSC-keurmerk. We maken alles zelf vers en ambachtelijk. Dat smaakt gewoon beter smaakt. En de gasten waarderen het ook!”

Voor Bergvliet is het GEO-certificaat dan ook de kers op de taart van de golfbaan. “Het certificaat”, concludeert Paul, “past helemaal bij ons. Wij zijn een familiebedrijf dat op lange termijn denkt. De aanpassingen in de baan zorgen voor een mooier visueel resultaat dat past bij ons landschap én we hebben minder onderhoud. Het is even een investering maar daarvoor in de plaats krijgen we over de hele linie veel terug in duurzaamheid en besparingen. Mooi toch?!”, lacht hij zichtbaar tevreden.

• Schrijver: Karin Augustijn